Po co asertywność w pracy?

Czym jest asertywność?

Najpierw warto zdefiniować, co to jest ta, czasem nieco mityczna, asertywność. Nadal często spotykam się z dość upraszczającym przekonaniem, że oznacza ona po prostu mówienie NIE czy też stanowcze nie zgadzanie się na coś.

Rzeczywiście, asertywność wymaga czasem odmowy. Jednocześnie jest o wiele szerszym pojęciem. Zgodnie z moja ulubioną definicją, to:

„uczenie czy też informowanie otoczenia jak chcemy i/lub potrzebujemy być traktowan* bez intencji zaszkodzenia temu otoczeniu”.

Asertywność jest więc też o wyrażaniu swoich potrzeb, nie tylko o odmawianiu. Trzeba pamiętać, że inne osoby nie czytają nam w myślach i często trudno się domyślić cudzych potrzeb – nie mówiąc już o tym, że sami czasami mamy problem z określeniem własnych. Wyrażając jasno je oraz związane z nimi prośby uzyskujemy szansę na lepsze relacje i współpracę.

Co jest więc potrzebne, by zachowywać się i komunikować w sposób asertywny?

Po pierwsze: świadomość, czy raczej – samoświadomość, czyli zauważanie i nazywanie własnych wartości, potrzeb i emocji. To również zdolność identyfikowania swoich granic – rozumienie, że to, jak się w danym momencie czujemy, wynika z faktu, że coś te granice naruszyło, jakaś nasza istotna potrzeba została zignorowana.

Po drugie: poczucie bycia wystarczającym. Oznacza to, z jednej strony, danie sobie prawa do wyrażania swoich potrzeb, z drugiej – usłyszenie potrzeb innych i nieodbieranie ich próśb jako ataku czy oceny. To, niestety, często jeden z najtrudniejszych aspektów bycia osobą asertywną.

Równie ważna jest umiejętność asertywnego wyrażenia siebie, z użyciem jednoznacznych sformułowań – jak komunikatu JA zgodnie z metodyką NVC (z ang. Nonviolent Communication – Porozumienie bez przemocy). Spróbuj wyrazić swoje potrzeby w ten sposób:

kiedy/gdy…. (ja) czuję / jestem… mam potrzebę… proszę o…

Do czego się przydaje taka postawa w pracy?

Bycie asertywnym może być, zwłaszcza na początku, wyzwaniem, ale taka postawa ma wiele korzyści. Asertywność pozwala, między innymi:

• skuteczniej się porozumiewać
• negocjować na poziomie potrzeb
• osiągać bardziej produktywne wymiary współpracy – szczególnie w zwinnych metodach zarządzania
• oszczędzać własną – i cudzą – energię i „nerwy”
• budować kulturę zdrowego, bieżącego feedbacku
• świadomie budować ścieżkę kariery – dbać o rozwój zawodowy
• zapobiegać przepracowaniu, somatycznym skutkom nadmiernego stresu – asertywność jest ważnym elementem tzw. rezyliencji.

W dłuższym (subiektywnie) terminie postawa asertywna może pomagać również w unikaniu wypalenia zawodowego. Często także stanowi swoistą tarczę ochronną przed zachowaniami o charakterze mobbingowym, jeżeli takie występują. Oczywiście nie oznacza, że ktoś ma prawo zachowywać się w toksyczny sposób, tylko dlatego, że ma asertywny zespół.