Zespół wypalenia, podobnie jak inne choroby, nie przychodzi bez zaproszenia. Przyciągają go ludzie, którzy są zdecydowani poświęcić całą swoją energię dla dobra innych, idealiści, którzy mają wysokie wymagania i równie wysokie oczekiwania. Nawet ci, którzy po prostu chcą wykonywać dobrą robotę, ale jeszcze nie nauczyli się prosić o pomoc.
Wcześniej syndrom wypalenia dotyczył głównie dojrzałych menedżerów z dużych firm. Jednak wraz ze wzrostem wymagań dotyczących naszych wyników występuje również u młodych ludzi, na przykład studentów. Według statystyk Kliniki Psychiatrycznej I Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Karola, około 20% polskiej populacji wykazuje bardziej nasilone objawy zespołu wypalenia.
Wypalenie jest równoznaczne z utratą równowagi, która zniknęła z naszego życia w imię tego, co jeszcze musimy zrobić. Jeśli dotyczy to również Ciebie, odłóż na chwilę na bok swoje obowiązki i postaw siebie za priorytet.
Syndrom wypalenia, jest stanem, który w początkowym etapie podobny jest do przewlekłego stresu. Jednym z jego objawów jest zwykle nieprzyjemne uczucie zmęczenia, które stopniowo przechodzi w stan fizyczny.
Wypalenie przebiega zwykle w kilku etapach. Od poczucia, że musimy dać z siebie wszystko, aby praca została wykonana na czas i dobrze, przez stany lękowe, kiedy zdajemy sobie sprawę, że nasze oczekiwania nie są realistyczne, a wykonana praca może nie być nawet odpowiednio doceniona, aż po stany drażliwości, uczucie rozczarowania i tego, że nasza praca traci dla nas sens.
Pierwsze objawy zespołu wypalenia mogą objawiać się lekkim zmęczeniem, sporadycznymi problemami z zaśnięciem oraz sporadyczną niechęcią chodzenia do pracy. Kolejnej fazie wypalenia towarzyszą wyczerpanie, wahania nastroju, spadek wydajności i koncentracji, depresja i lęk, a także problemy w związkach i obniżona samoocena.
Pierwsze objawy mogą być subtelne, ale stopniowo się nasilają. Mogą być zarówno psychiczne, jak i fizyczne. Psychologiczne objawy wypalenia obejmują:
Fizyczne objawy wypalenia mogą obejmować:
Wypalenie zazwyczaj składa się z czterech etapów:
Etap 1:
Niewielkie niezadowolenie – nie jesteśmy jeszcze w pełni świadomi, że coś jest nie tak, ale trochę irytuje nas przeciążenie pracą.
Etap 2:
Nieświadome ignorowanie problemu – myśli i emocje stają się coraz bardziej nieprzyjemne, niezadowolenie może też objawiać się przenoszeniem złego nastroju na innych. Podświadomie opieramy się objawom.
Etap 3:
Świadome Odrętwienie – zaczynają pojawiać się objawy wypalenia, takie jak wyczerpanie, stres i niepokój. Świadomie staramy się znieczulić te nieprzyjemne stany, ale to nie rozwiązuje problemu.
Etap 4:
Trauma – zespół wypalenia przechodzi w stan przewlekły, mogą pojawić się napady paniki, może dojść do całkowitego wyczerpania fizycznego i psychicznego.
Idealnym rozwiązaniem jest poradzenie sobie z zespołem wypalenia w pierwszej fazie, aby zapobiec dalszemu rozwojowi problemu. Im szybciej, tym lepiej!
Syndrom wypalenia jest najczęściej związany z
Niespełnione oczekiwania związane z wykonywaną czynnością prowadzą do utraty motywacji, a na dłuższą metę przyczyniają się do rozwoju syndromu wypalenia.
Jak wyjść z syndromu wypalenia? Jeśli masz już do czynienia ze skutkami wypalenia, poproś o pomoc. Możliwości związane z poradnictwem psychologicznym i psychoterapią są teraz dostępne dla wszystkich. Pomogą ci one wydostać się z błędnego koła oczekiwań i zmęczenia, które od nich pochodzi.
Najlepiej rozpocząć walkę z wypaleniem już po zauważeniu pierwszych objawów. To prawda, że na początku możemy nie postrzegać ich jako możliwe źródło większych problemów, ale im szybciej zareagujemy, tym szybciej możemy się ich pozbyć. Jeśli syndrom wypalenia dochodzi do etapu, w którym zauważalnie wpływa na nasze życie, warto oddać się w ręce eksperta.
Nasz skłonność do dawania przestrzeni innym często przyczynia się do syndromu wypalenia. Dlatego też zawody zajmujące się pomocą innym są w tym sensie tak wrażliwe. Dając z siebie wszystko i mając nadzieję, że ktoś to doceni możemy ulec wrażeniu, że wszystko zależy tylko od nas.
Psychoterapia to przestrzeń dla Ciebie. Podczas rozmowy z terapeutą możemy nazwać nasze podświadome wzorce myślowe i oceniać, czy należy je zachować, czy też najwyższa pora je zmienić.
Skuteczne zapobieganie syndromowi wypalenia polega na skupieniu się na swoim związku z pracą lub nauką, ale także z życiem w ogóle i naszymi relacjami. Dobrze jest być świadomym swoich oczekiwań i nadać im realistyczną formę. Zmniejszy to również ryzyko, że zainwestujemy zbyt dużo energii w pracę i będziemy pracować ponad nasze możliwości.
Pomoże również realizować własne zainteresowania i rozwijać życie towarzyskie. Nasze życie nabiera w ten sposób innego wymiaru i unikamy zmęczenia, które często pojawia się, gdy przez dłuższy czas skupiamy się tylko na jednej rzeczy.
Nawet w tej fazie profilaktyki konsultacja z psychoterapeutą lub coachem jest dobrym wyborem. Skonsultuj się z ekspertami, by inwestować w swój rozwój i czerpać jak najwięcej z życia.
„Przestałam lubić swoją pracę, byłam rozdrażniona i wyczerpana, nie chciałam więcej tam chodzić. Moja rodzina wzięła to na siebie i zorganizowała dla mnie terapię. Okazało się, że doświadczam syndromu wypalenia. Dzięki terapeucie uświadomiłam sobie, co jest najbardziej wyczerpujące w mojej obecnej pracy i znalazłam w sobie dość odwagi, by poprosić przełożonego o zmianę. Zmieniłam pracę na pogotowiu na oddział opieki przedłużonej, gdzie jest więcej spokoju, a ja nadal czuję się przydatna. Uczucie wyczerpania i rozdrażnienia zniknęło. Mam nowy apetyt na pracę i hobby w wolnym czasie. Gdybym wiedziała, jak niewiele wystarczy, by poprawić swoje życie, już dawno bym to zrobiła.”